Koronavirüs Aşısı ve Emzirme: Yapılmalı mı ve Neden

Bütün nüfus kategorileri, özellikle hamile ve emziren anneler, koronavirüs enfeksiyonuna karşı çok ciddi bir tehlike altında olduğu için, emziren annelerin ya da yakında anne olacakların, bir kadının bebeğini emzirdiği durumda Kovid aşısı yapıp yapmama konusu büyük endişe yaratmaktadır. Daha yakın bir geçmişte bebek emzirme, aşılamaya karşı bir kontraendikasyondu. 

Ancak şu anda Sağlık Bakanlığı, koronavirüs aşısı yapılmasını yasaklayan faktörler listesinden bu maddeyi çıkarmıştır. Şu an aşı talimatlarına göre, emzirme döneminde koronavirüs aşısı yapılıp yapılmayacağına emziren kadın kendisi karar vermektedir. Bu kararı vermeden önce, kadına bu tür bir aşılamanın fayda ve risk değerlendirmesini kendi başına yapması önerilmektedir.

COVID-19 Aşısı ve Emzirme

Koronavirüs pandemisi gözlemleri yaklaşık 2 yıl kadar kısa sürdü. Bu nedenle, yakın zamana kadar emziren anneler için koronavirüs aşısı önerilmiyordu. Dahası, yenidoğan bebeği emzirmek, aşı uygulanması için tıbbi bir muafiyet olarak değerlendiriliyordu. Emziren anneler için aşı önerileri, Temmuz 2021’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından güncellendi. Uzmanlar, emziren anneler için koronavirüsün diğer nüfus gruplarına kıyasla daha büyük bir tehlike oluşturduğuna dair kanıt bulunmadığı sonucuna vardılar. Ayrıca, DSÖ, emzirme döneminde aşılamanın anne ve çocuk için güvenli olduğunu vurguladı. Bu verilere dayanarak, Rusya Sağlık Bakanlığı, hamile ve emziren kadınların aşılanması için Sputnik V aşısının kullanımına ilişkin önerilerini değiştirdi ve aşının aktif maddelerinin anne sütüne geçiş olasılığının belirsizliğini belirtti.

Emziren Annelerde Koronavirüs Enfeksiyonu Seyrine Etki Eden Faktörler

Covid enfeksiyonuna yakalanma riski, anne olmaya hazırlanan ve yeni doğmuş bebeğini anne sütüyle besleyen kadınlar da dahil olmak üzere tüm nüfus kategorilerine aittir. Emzirme faktörü, enfeksiyonun tehlikesinin artmasına veya azalmasına veya hastalığın seyrine herhangi bir etkide bulunmamaktadır. Durum, hasta bir kadının bebeğine bakma zorunluluğu ile karmaşıklaşmaktadır. DSÖ uzmanları, annenin bebeğine anne sütü yoluyla covid bulaştırabileceğine dair bir kanıt bulamamıştır. 

Ancak, enfeksiyonun havadaki damlacıklar yoluyla veya yenidoğanla doğrudan fiziksel temas sırasında bulaşmaması için emzirirken ekstra önlemler alması gerekecektir. Hastalığın ağır seyrettiği durumlarda veya bebekle zorunlu ayrılık söz konusu olduğunda, kadın, bu önemli anne sütünün verilmesini durdurmamak için sütünü sağmak zorunda kalabilir.

Aşının Özellikleri: «Sputnik V»

Bugün Rusya’da aşılamak için mevcut ve onaylanmış ilaçlar – «Sputnik V», «EpiVakKorona» ve «KoviVak». Aynı amaca sahip olmalarına rağmen, hepsi farklı etken maddelere sahip ve insan vücudunun bağışıklık tepkisini farklı şekillerde oluşturur. En bilinen aşı, emzirme döneminde koronavirüs aşısı için uygun kabul edilen «Sputnik V» olup, iki doz içeren kombine bir vektör aşısıdır. 

İçeriklerindeki adenovirüs vektörleri çoğalma yeteneğine sahip olmayıp koronavirüs S-protein genini vücuda taşır. Aşının etkisi olarak organizma bu proteini üretir. İnsan bağışıklık sistemi buna karşı koronavirüs S-proteinine (özellikle reseptör-bağlayıcı domenine) karşı antikorlar üretir; bu antikorlar nötralize edici veya enfeksiyonu önleyici olarak kabul edilir. 

“EpiVakKorona” ve “KoviVak” Nüansları

Diğer iki aşı daha yenidir ve popüler “Sputnik V”den farklıdır çünkü:

• “EpiVakKorona” — “Sputnik V”ten farklı olarak biyolojik ajan içermeyen bir peptid aşısıdır. İlacın içeriğindeki kısa, sentetik peptid parçaları – virüs proteinleri vasıtasıyla bağışıklık sistemi eğitilerek virüsü tanıması ve nötralize etmesi sağlanır.
• “KoviVak”, bütün virion aşısı olarak adlandırılan bir aşıdır. İçeriğinde SARS-CoV-2 koronavirüsü bulunur ve bu virüs, enfeksiyon özelliklerinin tümüyle yok edilmesi ile birlikte, bağışıklık yanıtı oluşturma yeteneğinin korunması amacıyla özel bir işlemden geçirilmiştir. Sonuç olarak, sadece S-proteine veya bileşenlerine değil, tüm mevcut koronavirüs proteinlerine karşı kompleks bir bağışıklık tepkisi oluşur.

Emziren kadınlar için aşı kontrendikasyonları

Bir kadın, emzirme döneminde koronavirüs aşısı yaptırmaya karar verirse, bunu genel şartlar altında gerçekleştirebilir. Bu, aşı için engel teşkil eden kontrendikasyonların, benzer bir karar almış diğer vatandaş kategorileri için geçerli olanlarla aynı olduğunu ifade eder. 

Bu sonuç, Sağlık Bakanlığı’nın emzirmeyi aşılamaya engel teşkil eden unsurlar listesinden çıkardığı gerçeğine dayanarak çıkarılabilir. Yine de, emziren bir kadın aşı olmaya gitmeden önce, diğer tüm nüfus grupları için kontrendikasyon olarak kabul edilen hastalıklar ve reaksiyonları dışlamak için bunu aile doktoruna bildirmelidir.

Ne zaman aşı olmak önerilmez

COVID-19 aşısına yönelik kontrendikasyonlar listesi, Sağlık Bakanlığı tarafından sürekli güncellenmektedir. Yakın zamana kadar emzirme döneminde aşılanma kabul edilemez olarak görülüyordu. Bu yılın Aralık ayının ortasına kadar, aşıya engel teşkil eden sebeplerin listesinin güncellenmesi bekleniyor. Şu anda, immünologlar, COVID-19 aşısına, emziren anneler de dâhil, herhangi bir kronik hastalığın alevlenme aşamasında olması gibi durumsal kontrendikasyonları ana sebepler olarak görmektedirler. 

Bu, diyabetin dekompansasyonu veya bu aşamadaki otoimmün süreçler olabilir. Aşağıdaki durumlarda aşı olunmamalıdır:

• ÜSYE;
• anjin;
• akut bronşit.

İyileştikten iki hafta sonra aşı yapılabilir. Kalıcı bir aşıdan muafiyet yalnızca, hastanın geçmişinde daha önce uygulanan aşı bileşenlerine karşı aşırı duyarlılık ya da ağır bir alerjik reaksiyon olması durumunda söz konusu olabilir.